Soybağının kurulmasına ilişkin hükümler TMK m.282 vd. düzenlenmiştir. TMK m.282/1’e göre ana ile soybağı doğumla birlikte kurulmaktadır. Ancak baba ile çocuk arasındaki soybağı kendiliğinden kurulmamaktadır. İlgili maddde uyarınca baba ile çocuk arasındaki bağ aşağıdaki şekillerde kurulabilir:
- Ana ile evlilik
- Tanıma
- Hakim hükmü
Ana ile babanın evlilik birliği içerisinde veya boşanmış olsa bile çocuğun iddet süresi içerisinde doğan çocuk ile baba arasında soybağı kurulur. Ancak burada önemli olan husus evlilik birliği dışında doğmuş olan çocuk ile baba arasında soybağının kurulmasıdır.
Ana ile babanın çocuk doğduktan sonra evlenerek bu durumu nüfusa bildirmeleri veya babanın resmi bir şekilde (nüfus memuru, Noter, Mahkeme veya Konsolos) tanıma beyanında bulunarak çocuk ile soybağının kurulması mümkündür. Ancak bazı hallerde çocuk baba tarafından iradi olarak tanınmamaktadır. Bu durumda ana veya çocuğun açacağı bir dava (babalık davası) ile baba ile soybağının kurulması mümkündür. Bu davada çocuğun ve davalı babanın DNA örnekleri alınarak Adli Tıp Kurumu tarafından incelenecek ve davalı babanın çocuğun biyolojik babası olup olmadığı bu yolla tespit edilebilecektir. Davalı babanın DNA örneği vermek istememesi halinde ise HMK soybağı tespiti için inceleme başlıklı 292.maddesi uyarınca hakim tarafından incelemenin zor kullanılarak yapılmasına karar verilecektir.
Kimler Dava açabilir?
TMK m.301: “Çocuk ile baba arasındaki soybağının mahkemece belirlenmesini ana ve çocuk isteyebilirler.”
Madde hükmünden anlaşılacağı üzere babalık davası anne veya çocuk tarafından açılabilmektedir. Dava anne ve çocuk tarafından ayrı ayrı açılabileceği gibi birlikte de açılabilecektir. Bunun sonucu olarak davalardan biri için verilen karar diğeri için bağlayıcı nitelikte olmayacağı gibi tarafların kendi davalarından vazgeçmesi, feragat etmesi gibi durumlar diğerinin davasını etkilemeyecektir.
Dava Kime/Kimlere Karşı Açılabilir?
TMK m.301/2: “Dava babaya, baba ölmüşse mirasçılarına karşı açılır.”
Çocuk ile baba arasında soybağının kurulması halinde çocuk babaya mirasçı olacağından babanın ölümü halinde davanın mirasçılarına yöneltilmesi gerekmektedir.
Anne tarafından Açılan babalık davası aşağıdaki kişi ve kurumlara ihbar edilir:
- Cumhuriyet Savcısı
- Hazine
- Kayyım
Kayyım tarafından Açılan babalık davası aşağıdaki kişi ve kurumlara ihbar edilir:
- Cumhuriyet Savcısı
- Hazine
- Anne
(Çocuğun reşit olmaması halinde dava çocuk adına mahkeme tarafından atanacak kayyım tarafından açılabilecektir.)
Karineler
Kanun’da çocuğun baba ile soybağının kurulması bakımından karineler düzenlenmiştir. Normal şartlarda baba ile soybağının kurulması noktasında babalık davası açan tarafından çocuğun davalı babanın çocuğu olduğunu ispatlaması gerekmektedir. Karineler bu anlamda ispat yükünü ters çevirmekte ve aksi ispat edilmediği sürece çocuğun davalı babanın çocuğu olduğu kabul edilmektedir.
- TMK m.302/1: “Davalının, çocuğun doğumundan önceki üçyüzüncü gün ile yüzsekseninci gün arasında ana ile cinsel ilişkide bulunmuş olması, babalığa karine sayılır.”
- TMK m.302/2: “Bu sürenin dışında olsa bile fiilî gebe kalma döneminde davalının ana ile cinsel ilişkide bulunduğu tespit edilirse aynı karine geçerli olur.”
Bu karinelerin geçersiz olması için TMK m.302/3 uyarınca davalı babanın; çocuğun kendisinden olmasının olanaksız olduğunu veya üçüncü bir kişinin baba olma olasılığının kendisininkinden fazla olduğunu ispat etmesi gerekmektedir.
Hak Düşürücü Süre
TMK m.303: “Babalık davası, çocuğun doğumundan önce veya sonra açılabilir. Ananın dava hakkı, doğumdan başlayarak bir yıl geçmekle düşer.”
Çocuk tarafından açılacak olan babalık davasında hak düşürücü süre bulunmamaktadır. Çocuk tarafından dava her zaman açılabilir. Ancak anne tarafından açılacak olan babalık davası çocuğun doğumundan itibaren 1 yıl içerisinde açılmalıdır.
Babalık davası açılabilmesi için çocuğun başka biriyle kurulmuş soybağının olmaması gerekmektedir. Eğer çocuğun başka bir erkekle kurulmuş soybağı varsa öncelikle bu ilişkinin ortadan kaldırılması gerekmektedir. Bu sebeple de anne tarafından açılacak davada 1 yıllık hak düşürücü süre bu ilişkinin ortadan kalktığından tarihte işlemeye başlayacaktır.
Ayrıca anne tarafından haklı sebeplerle davanın süresi içerisinde açılamamış olması halinde ise TMK m.303/3 uyarınca gecikmeyi haklı kılacak sebeplerin ortadan kalkmasından itibaren 1 ay içerisinde dava açılabilecektir.
Neler Talep Edilebilir?
Babalık davasında TMK m.304 uyarınca annenin mali hakları düzenlenmiştir. Buna göre babalık davası ile biirlikte veya ayrı olarak:
1. Doğum giderleri,
2. Doğumdan önceki ve sonraki altışar haftalık geçim giderleri,
3. Gebelik ve doğumun gerektirdiği diğer giderler talep edilebilecektir.
Çocuğun ölümü halinde dahi bu giderlerin istenebilmesi mümkündür. Ancak Üçüncü kişiler veya sosyal güvenlik kuruluşlarınca yapılan ödemeler tazminattan indirilecektir.
Bununla birlikte babalık davası sonucunda baba ile çocuk arasında soybağı kurulması istendiğinden çocuk için nafaka talep edilebilmesi de mümkündür.
Yetkili ve Görevli Mahkeme
Babalık davasında görevli mahkeme Aile Mahkemeleridir. Yetkili mahkeme ise çocuğun doğduğu andaki yerleşim yeri veya davanın taraflarından birinin yerleşim yeri mahkemesidir.
Babalık davasının ihbarı, delilerin sunulması, davada dikkat edilmesi gereken süreler vb. birçok durumun takibi bakımından sürecin bir avukat ile yürütülmesi daha sağlıklı olacaktır.
… NÖBETÇİ AİLE MAHKEMESİNE
DAVACI : (Ad Soyad -TC)
(Adres)
DAVALI : (Ad Soyad -TC)
(Adres)
KONU : Babalığın hükmen tayini, nafaka ve tazminat talebine ilişkindir.
AÇIKLAMALAR :
Davalı … İle internet üzerinden tanıştık ve ilişkimiz başladı. Davalı ile evleneceğimiz düşüncesi ile birlikte yaşamaya başladık. Daha sonra aramızda anlaşmazlık oldu ve davalı ile ayrıldık. Davalı ile ayrıldığımız sırada hamileydim. İlgili evraklarımı eklerde sunuyorum. Davalı tarafından kızım küçük … tanınmamakta onun babası olduğuna kabul etmemektedir.
…
Çocuğum … tarihinde doğmuş olup işbu davayı 1 yıllık süre içerisinde açmış bulunmaktayım. Davalının kızımın kendi çocuğu olduğunu kabul etmemesi sebebiyle çocuğum ile davalı arasında soybağının kurulması için işbu davayı açma zorunluluğum hasıl olmuştur.
Nafaka Talebi Hk.
…
HUKUKİ SEBEPLER :TMK m.301 vd., HMK ve sair yasal mevzuat.
HUKUKİ DELİLLER : Nüfus kaydı, Doğum Belgesi, Adli Tıp Raporu, Tanık ve sair yasal delil.
SONUÇ VE İSTEM :
Yukarıda açıklanan ve mahkemenizce re’sen gözetilecek olan sebeplerle: Davanın KABULÜ ile;
- Davalının, küçük … babası olduğunun tespitine ve nüfus kütüğüne tesciline,
- Küçük … lehine her yıl TEFE-ÜFE oranında artırılmak üzere dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte … TL tedbir nafakasının davalıdan alınarak davacıya verilmesine ve dava kesinleştikten sonra iştirak nafakası olarak devamına,
- Yargılama ve vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini arz ve talep ederim. …/…/….
DAVACI
…
EKLER:
…